De koningsmantel (Tricholomopsis rutilans) of purpergele ridderzwam is een in Nederland en België voorkomende paddenstoel. Hij groeit, vaak met meerdere bijeen, op tamelijk verse stronken van dood naaldhout of in gemengde bossen op arme grond. De koningsmantel is verwant aan de veel zeldzamere gele houtridderzwam (Tricholomopsis decora). Hij groeit individueel of in kleine goepen.